Het oog is een prachtig orgaan. In het netvlies zitten velen zintuigcellen waardoor we alle kleuren kunnen zien. De lens en de spiertjes die aan de lens zitten zorgen ervoor dat we razendsnel iets van dichtbij en veraf scherp kunnen zien. Ondanks onze mogelijkheden tot het maken van camera's van hoogstaande kwaliteit, het oog blijft een klasse apart als het gaat om het omgaan met verschillende lichttypen.

Een koeienoog is zeer geschikt om te ontleden. Het oog is groot en daardoor is de lens erg goed te bekijken. Hiernaast zie je een koeienoog (zonder oogleden). In het midden zie je de pupil. Het feit dat je deze kunt zien heeft te maken met een speciale laag aan de binnenkant van het oog: tapetum lucidum. Deze laag wordt hieronder besproken.

1. Het oog van een koe (voorkant)

2. Het oog van een koe (zijkant)

Hierboven zie je het oog vanaf de zijkant. Links zie je het hoornvlies, in het midden de oogrok (en weefsel wat in verbinding staat met de oogkas) en rechts zie je de oogzenuw. De oogzenuw bevat alle (uitlopers van) zenuwcellen die verbinding maken tussen de zintuigcellen en de hersenen.

3. Schematische weergave van een doorsnede van het oog

De binnenkant van het oog

4. Het glasachtig lichaam is doorzichtig

5. De inhoud van het oog

Om het oog voorzichtig open te maken wordt gebruik gemaakt van een scheermesje. Daarmee maak je een incissie in de oogrok, aan de bovenkant van het oog (precies tussen de voorkant en de achterkant van de oogbal in). Wanneer er een opening is, kun je gemakkelijk de oogrok verder open knippen met een schaar. Wanneer de oogrok halfopen is geknipt, kun je het glasachtig lichaam uit het oog duwen (figuur 4). Wanneer je dit voorzichtig doet, blijft het glasachtig lichaam mooi in vorm en zal de lens aan de voorkant van het glasachtig lichaam blijven zitten (figuur 5).

6. De lens op het glasachtig lichaam

7. De lens en het glasachtig lichaam

Wanneer je de lens op een geplastificeerd papier met tekst legt, kun je heel mooi de werking van de lens tonen. Op dit moment zijn de spieren ontspannen en is de lens dik. De lens is dus sterk en buigt de lichtstralen sterk af. Hierdoor zie je de letters van het papier enkele malen vergroot.

Tapetum lucidum

Iets wat het koeienoog wel heeft, maar onze ogen niet is een extra laag genaamd 'tapetum lucidum' (letterlijk 'tapijt van licht'). Deze laag zorgt ook voor de reflecties in de ogen van een kat, maar ook runderen, herten en krokodillen hebben deze laag. Het zorgt voor extra reflectie van het licht, waardoor een klein beetje licht vermenigvuldigd wordt en deze dieren dus beter kunnen zien in het donker.
Deze laag is herkenbaar aan de mooie blauwgroene kleur aan de binnenkant van het oog. Deze laag bevindt zich alleen aan de achterkant van het oog (figuur 8).

8. Het tapetum lucidum is hier goed zichtbaar

9. De binnenkant van het hoornvlies met de iris en de spieren

De pupil (eigenlijk de afwezigheid van de iris in het midden) zorgt dat er licht via de lens het oog in komt. In figuur 9 zie je de achterkant van het hoornvlies, met rondom de spiertjes die zorgen voor het van vorm veranderen van de lens. Daar binnen zit de iris met in het midden een opening, de pupil.

10. Overzicht van de onderdelen van het koeienoog